روز مهرگان

امروز هشتم اكتبر روز «مهر» از ماه مهر و «روز مهرگان» است كه ايرانيان از هزاره دوم پيش از ميلاد آن را گرامي داشته اند و بعدها دومين روز مهم سال پس از «نوروز» به شمار آورده و مفصل ترين مراسم از جشن هاي شش روزه مهرگان را در اين روز برگزار كرده اند. از سده جاري به دليل نامعلوم، روز مهرگان از شانزدهم مهر به چهاردهم اين ماه منتقل شده است!. مهر (ميترا) در پارسي مفهوم «فروغ، روشنايي، دوستي، پيوستگي، پيوند و محبت» داشته و ضد دروغ، دروغ گويي، پيمان شكني و نامهرباني كردن بوده است. در زبان پارسي، واژه «دروغ» ازسه هزار سال پيش تغيير نيافته كه تلفظ اوليه آن «دروگ» بود. پيش از هخامنشيان، جشن مهرگان را بغ يادي ( (بگ يادي) «ياد خدا – سپاسگزاري از خدا» مي گفتند. بغداد (خدا آن را داده ) نام درختستاني در نزديكي تيسفون پايتخت اشكانيان و ساسانيان بود كه بعداً به صورت شهر درآمد و پايتخت عباسيان شد. مورخان در همه كشورها، با توجه به اين جشن ها، تداوم بكار بردن واژه مهربان و رعايت خصلت مهربان بودن و مهرباني كردن در ميان ايرانيان كه طبيعت ثانوي آنان شده و به اصطلاح در خونشان قرار گرفته است، ايرانيان را مهربان ترين، باگذشت ترين و ميهمان نواز ترين مردم جهان نوشته اند. عمر خيام نيشابوري كه تقويم خورشيدي را تنظيم كرده درباره مهر ماه و جشن مهرگان گفته است: «اين ماه را از آن مهرماه گويند كه مهرباني بود مردمان را بر يكديگر، از هر چه رسيده باشد، از غله و ميوه نصيب باشد، بدهند و بخورند با هم.». فلسفه آيين هاي مهرگان سپاسگزاري به درگاه خداوند به خاطر بركاتي كه عنايت كرده و تحكيم دوستي و محبت ميان انسانها است. ايرانيان از دير زمان كوشيده اند كه كارهاي مهم را از مهر ماه آغاز كنند، از جمله ازدواج و تشكيل زندگاني خانوادگي. به نوشته مورخان يوناني، به دستور داريوش بزرگ بود كه دبستان هاي ايران از مهر ماه آغاز به كار كرده اند و انتشار همين نوشته ها سبب شد كه در سراسر جهان آغاز سال تحصيلي از سپتامبر (10 شهريور تا 10 مهر ) قرار داده شود. اين مورخان نوشته اند كه در دبستانها كه ويژه پسران ايران بود به كودكان مي آموختند كه اقتدار و عظمت وطن و حفظ تمدن آنان بستگي به آن دارد كه متحد باشند و ارتشي شكست ناپذير داشته و همواره آماده دفاع از وطن باشند. داريوش بزرگ حكومت خود را از مهر ماه آغازكرد ه بود. مهستان (سناي ايران در برابر سناي روم) كه ازسال 137 پيش از ميلاد آغاز به كار كرد فعاليت سالانه اش را روز پس از جشن مهرگان ( 17 مهر ماه ) از سر مي گرفت. درعصر دودمان پهلوي نيز گشايش سال پارلماني ايران از مهر ماه مقرر شد.

حل اختلاف ایران و عثمانی برسر بین النهرین (عراق امروز)

هشتم اكتبر سال 1746 (16 مهر) دولت عثماني كه ارتش آن كشور در سال 1745 در منطقه «قارص» از ارتش ايران شكست خورده بود به نادرشاه پيشنهاد کرد که يك پيمان صلح دائم برای حل همه اختلافات دو دولت تنظیم و امضاء شود. نادرشاه در آگوست 1743 بغداد و بصره را تصرف و کرکوک را گلوله باران کرده بود زیرا که عثمانی ها پی در پی شرایط صلحی را که میان آن دولت و دولت صفویه امضاء شده بود نقض می کردند. قرارداد صلح پیشنهادی عثمانی با نادرشاه در سال 1747 ميان دو دولت به امضاء رسيد، نادر از بغداد صرف نظر کرد و عثمانی حاکمیت ایران بر سلیمانیه و ایروان را برسمیت شناخت و متعهد شد که نسبت به قفقاز ایران نظر نداشته باشد. شاه عباس یکم قبلا در یک مصالحه، قسمتي از سرزمینی را که اینک کشور عراق است به عثماني ها داده بود تا نسبت به ارمنستان و سراسر قفقاز ادعا نداشته باشند. در این مصالحه ها به منطقه بصره اشاره نشده و به همین دلیل کریمخان زند برایش حکمران تعیین کرد و فرستاد و صدای اعتراض عثمانی را با گلوله خاموش کرد. انگلیسی ها در جریان جنگ جهانی اول وارد بین النهرین شدند و پس از شکست عثمانی در جنگ، سه ایالت عثمانی را از آن جدا کردند و ترکیب از این سه، ایالت عراق را ساختند و تحت نظر خود یک امیرزاده حجاز را پادشاهش کردند و در سال 1932 تحت فشار روحانیون شیعه، با حفظ نیروهای نظامی خود در عراق و پس از ترسیم مرزهای آن به این کشور تازه ساز استقلال دادند. در آگوست 1941نیروهای انگلیسی از خاک عراق به ایران تعرص و آن را اشغال نظامی کردند. سلطنت عراق در سال 1958 توسط ژنرال قاسم منحل شد و از آن پس گاهی ناسیونالیستها و زمانی بعثی ها بر عراق حکومت کردند و این کشور در بهار 2003 به تصرف آمریکا درآمد که هنور نیروهایش در آنجا مستقر هستند. تیسفون که هشت قرن پایتخت ایران بود در 36 کیلومتری جنوب بغداد قرار دارد.

هيتلر در کنار ايران و نتيجه کار

رضاشاه در چند سال آخر سلطنت با آلمان هيتلر مناسبات حسنه داشت و معاملات خارجي ايران عمدتا با آلمان صورت مي گرفت طبق اسناد به دست آمده، استالين رهبر وقت شوروي كه در آستانه جنگ جهاني دوم با هيتلر قرارداد عدم تعرض امضا كرده بود، در پاسخ به درخواست هيتلر كه تعهد كند سوخت (نفت) مورد نياز آلمان را تامين سازد (درعوض) از او خواسته بود نظر به تاريخ و فرهنگ مشترك مردم جمهوري هاي جنوبي شوروي با ايرانيان، با بسط نفوذ شوروي در ايران كه از مشروعيت جهاني هم برخوردار خواهد بود رضايت دهد. استالين تمايل مشابهي را هم نسبت به بلغارستان نشان داده بود كه هيتلر به دليل علاقه شخصي به تاريخ، فرهنگ و مردم ايران و ملاحظات نژادي و نيز رابطه ويزه با رضاشاه و طرح هاي دور و درازي که با هم داشتند در پاسخ مورخ هشتم اكتبر (16 مهر ماه) سال 1940 خود به استالين با بسط نفوذ شوروي در ايران اكيدا مخالفت كرد، ولي با تمايل رهبر شوروي نسبت به بلغارستان روي موافق نشان داد. هيتلر مورخاني كه درباره علل و نتايج و جريان جنگ جهاني دوم بررسي و مطالعه كرده اند نوشته اند كه يكي از دلايل (فرعي) ترديد هيتلر به صداقت استالين و حمله نظامي به شوروي همين خواست استالين(درباره ايران) از وي بود و با اين كه بسياري از ژنرالهاي آلمان باز كردن جبهه روسيه را كه كشوري وسيع و زمستاني سخت دارد به مصلحت نمي ديدند هيتلر در ژوئن 1941 حمله نظامي به شوروي را آغاز كرد. همين مورخان نوشته اند كه دليل عدم تخليه ايران از واحدهاي ارتش سرخ، پس از پايان جنگ دوم نيز به همان علت و تمايل قديمي استالين بود. طبق همين اسناد، قرار بود كه ايران به عضويت پيمان محور (آلمان، ايتاليا، ژاپن) درآيد كه انگليسي ها از طريق جاسوس هاي خود متوجه قضيه شدند و از فرصت حمله آلمان به شوروي استفاده كردند و با خريدن چند ژنرال و سياستمدار در تهران، ايران را كه داراي ارتشي نيرومند و وسيع بود با چند هزار سرباز فرسوده و دست دوم اشغال نظامي كردند و رئيس كشور را بركنار و به تبعيد فرستادند. در دهه 1960 كه سخن از ايجاد فدراسيون ايران و افغانستان همزبان ، همفرهنگ و همنژاد ايران و افغانستان به ميان آمد كه مردمشان نياكان مشترك دارند، كرملين سخت ترين مخالفت ها را با آن از خود نشان داد، زيرا از آن مي ترسيد كه تاجيكستان تمايل به پيوستن به اين فدراسيون نشان دهد و امپراتوري پارسها در مرزهاي جنوبي شوروي زنده شود و به همين سبب هم هنگامي كه ايران (به خواست آمريكا) به كمك همنژادان كرد خود در عراق شتافت، كرملين با عراق قرارداد دوستي امضا كرد و سيل اسلحه را به آن كشور سرازير ساخت.