تاسيس جمهوري توده اي چين

مائو هنگام خواندن اعلاميه ايجاد جمهوري توده اي چين در روز اول اكتبر 1949 در كناره دروازه صلح آسماني در ميدان بزرگ پكن

اول اكتبر سال 1949مائو تسه تنگ (دونگ) در ميدان «صلح آسماني» در پكن (بي ژينگ) در برابر صدها هزار چيني تاسيس جمهوري توده اي چين را اعلام داشت كه امروز از نظر جمعيت ربع جهان، از لحاظ نيروي نظامي سوم، از جهت اقتصاد در مرز سوم و ظرفيت صنعتي پنجم است و پيش بيني شده است كه در پايان دهه دوم قرن جاري (حد اكثر 12 سال ديگر) از همه لحاظ ابر قدرت بدون چون و چراي كره زمين خواهد بود. نظام چين، نوعي سوسياليستي ملي است كه قانون سال 1982 آن را انعطاف پذير ساخته است.
مائو در نطق اول اكتبر 1949 خود كه از روي نوشته مي خواند گفته بود: اين دولت آماده است با همه دولتهايي كه تماميت، حاكميت و حقوق چين را بپذيرند و اصل احترام متقابل و رفتار برابر در مناسبات را قبول كنند؛ روابط ديپلماتيك برقرار سازد. وي افزوده بود كه گام بعدي تلاش براي به دست آوردن كرسي چين در شوراي امنيت سازمان ملل خواهد بود. وي تاكيد كرده بود كه نظام اجتماعي ـ اقتصادي چين را با توجه به فرهنگ چينيان بر پايه ماركسيسم بنا خواهد نهاد و ....
مائو كه روز پيش از اين به عنوان «چرمن» جمهوري توده اي چين تعيين شده بود، پيش از ايراد اين نطق، "چو ئن لاي" همرزم ديرين خودرا به سمت نخست وزير چين منصوب كرده بود. ساختار حكومتي و تشكيلات دولتي چين و شرح وظايف آنها يك هفته پيش از اول اكتبر تنظيم و حكومت به حزب كمونيست منتقل شده بود.
شوروي (دولت مسکو) نخستين دولتي بود كه نظام تازه چين را برسميت شناخت كه بعدا باهم قرارداد دوستي امضاء كردند.
چين تا سال 1911 پادشاهي بود که با انقلاب دکتر "سون يات سن" جمهوري شده بود. چيني ها كشور خود را ژونگوئو (Zhongguo ) مي خوانند. ايرانيان از اواخر قرن دوم پيش از ميلاد (دوران اشكانيان که از خراسان بزرگتر برخاسته بودند) اين كشور را به خاطر خاندان سلطنتي اش (Qin) كه تلفظش "چين = شين" است كشور «چين» خوانده اند كه اين اسم از طريق ايران (کشور پارسيان) به روم منتقل و جهانگير شده است.
شش سال پس از فوت مائو، دولت وقت چين با هدف پيشرفت در امور اقتصادي و ورود به صحنه رقابت هاي بازرگاني بين المللي با تصويب يک قانون، اقتصاد سوسياليستي اين کشور را به صورت انعطاف پذير درآورد و برخي از روش هاي اقتصاد کاپيتاليستي از جمله اخراج کارگران زائد و غير مفيد را پذيرفت.
در همان روز اعلام تاسيس جمهوري توده اي چين، در تايپه (تايوان) هم چيانكايشك و فراريان ديگر از خاك اصلي، بر اين جزيره نام «جمهوري چين» گذاردند. دولت چين همچنان به تايوان به چشم يك جزيره ياغي خود مي نگرد، ولي هنوز راه مسالمت آميز را براي بازگرداندن آن به خاك اصلي از دست نداده و چندي قبل پيشنهاد كرده است كه اگر از ياغي گري دست بردارد آماده است كه تا مدتي معين (فرمول هنگ كنگ) در آنجا جاري و نظام اقتصادي آن (كاپيتاليستي) را تحمل كند.
در يکم اکتبر 1993 در واشنگتن اسنادي از طبقه بندي خارج شد كه نشان مي دهد در سالهاي 1953 و 1954 مقامات وقت دولت آمريكا جدا به فكر بمباران اتمي چين برآمده بودند تا به قول خودشان اژدها را پيش از آن كه كاملا از خواب بيدار شود نابود سازند.
دولت آمريکا در پي ديدار نيکسون رئيس جمهوري وقت از پکن در سال 1972 و ديدار با مائو و اعلام اين که در جهان تنها يک چين وجود دارد با پکن روابط سياسي بر قرار کرد و طولي نکشيد که چين در صدور کالا به آمريکا، در موارد متعدد، جاي ژاپن را گرفت.